ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ

ΠΕΙΘΩ

Α. ΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ (σελ. 11-49)

ΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ	ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ
1. επίκληση στη Λογική	επιχειρήματα: λογικές προτάσεις σε κλιμακωτή σειρά για την απόδειξη μιας θέσης. Η διαδικασία, η μέθοδος με την οποία καταστρώνεται ένα επιχείρημα ονομάζεται συλλογισμός. Τα είδη των συλλογισμών  με βάση την πορεία που ακολουθεί ο νους για να φτάσει σε ένα συμπέρασμα: α) παραγωγικός, από γενική και αφηρημένη αρχή σε συγκεκριμένο και ειδικό συμπέρασμα β) επαγωγικός, από ειδική και συγκεκριμένη διαπίστωση σε γενικό και αφηρημένο συμπέρασμα γ) αναλογικός, από ειδική διαπίστωση σε εδική διαπίστωση αποτελούνται από δύο ή περισσότερες προκείμενες κι ένα συμπέρασμα Τα είδη των συλλογισμών  με βάση το είδος των προτάσεων: α) κατηγορικοί, (προκείμενες κατηγορικές προτάσεις) β) υποθετικοί, (προκείμενες υποθετικές προτάσεις) γ) διαζευκτικοί (προκείμενες διαζευκτικές προτάσεις) Αξιολόγηση Επιχειρημάτων: α) ως προς την εγκυρότητα (δηλαδή αν οι προκείμενες οδηγούν με λογική αναγκαιότητα σε ένα συμπέρασμα), β) την αλήθεια (δηλαδή αν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα το περιεχόμενο των προκειμένων και του συμπεράσματος),  γ) την ορθότητα (δηλαδή αν είναι και έγκυρο και αληθές ) τεκμήρια: αποδεικτικά στοιχεία (= παραδείγματα, γεγονότα, στατιστικά στοιχεία, κλπ.) Αξιολόγηση των τεκμηρίων
2. επίκληση στο Συναίσθημα	Μέσα: περιγραφή και αφήγηση, κινδυνολογία, δραματοποίηση, ειρωνεία, χρήση ειδικών λέξεων συγκινησιακά φορτισμένων, που έχουν σκοπό να διεγείρουν συναισθήματα στο δέκτη.
3. επίκληση στο ήθος α) στην Αυθεντία β) στο ήθος του πομπού γ) επίθεση στο ήθος του αντιπάλου	Μέσα: α) στήριξη της θέσης του πομπού μέσα από τα λόγια ενός ειδικού, έγκριτου ή αποδεκτού προσώπου β) ενίσχυση της αξιοπιστίας του πομπού στα μάτια του δέκτη μέσα από αναφορές στην ηθική ποιότητα, γνώσεις, ικανότητες του πομπού γ) μείωση της αξιοπιστίας του αντιπάλου με αναφορά στην ανηθικότητα, αναξιότητα, άγνοια, κλπ.

Β. ΜΟΡΦΕΣ ΠΕΙΘΟΥΣ (σελ. 50-102)

Η πειθώ στη διαφήμιση (σελ. 50)	Πρωτότυπο μήνυμα το οποίο αναφέρεται σε κάποιο υλικό ή πνευματικό προϊόν, προβολή του μηνύματος αυτού με σκοπό να πειστεί ο δέκτης του μηνύματος να αγοράσει και να καταναλώσει το προϊόν αυτό. Εφαρμόζονται όλοι οι τρόποι πειθούς, κυρίως όμως η επίκληση στο συναίσθημα και λιγότερο η επίκληση στη λογική Τεχνικές: συνειρμός ιδεών, περιγραφή προϊόντος, λανθάνων αξιολογικός χαρακτηρισμός που αποδίδει θετική ιδιότητα σε όποιον αγοράζει το προϊόν, επίκληση στο συναίσθημα, τη λογική, το ήθος.
Η πειθώ στο δικανικό λόγο	(εκτός ύλης)
Η πειθώ στον πολιτικό λόγο (σελ. 68) (σελ. 220)	Ο πομπός επιδιώκει να πείσει ότι οι απόψεις και οι ενέργειές του εξυπηρετούν τα συμφέροντα του δέκτη και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Εφαρμόζονται όλοι οι τρόποι πειθούς. Χαρακτηρίζεται από λογική επιχειρηματολογία αλλά και από έντονη συναισθηματική φόρτιση και ρητορεία. Η αθέμιτη αξιοποίηση αυτών των μεθόδων ονομάζεται προπαγάνδα και ασκείται μέσα από τη χρήση παραλογικών επιχειρημάτων και παραπλανητικών στοιχείων, την κατάχρηση εννοιών με υψηλό ιδεολογικό φορτίο, τη λασπολογία, κινδυνολογία, καλλιέργεια φανατισμού, κλπ. Η γλώσσα της εξουσίας, ο εξουσιαστικός λόγος χαρακτηρίζεται από: έντονα διατακτικό χαρακτήρα αν και συχνά λανθάνοντα, χρήση ελλειπτικών ονοματικών προτάσεων που υπογραμμίζουν αναπόδεικτες αλήθειες με δογματικό και απόλυτο τρόπο, λεκτικό συμβολισμό που καλλιεργεί την αοριστολογία και την ασάφεια, προσπάθεια δημιουργίας χάσματος μεταξύ πομπού και δέκτη με στόχο την ψυχολογική υποβάθμιση και εξάρτηση του δέκτη. Πρόκειται για γλώσσα μουσειακή και αποστεωμένη, αυταρχική, υπερβατική. Είναι γλώσσα φθοράς και διαφθοράς και όχι επικοινωνίας.
Η πειθώ στον επιστημονικό λόγο (σελ. 84)	Χρησιμοποιεί κατ’ αποκλειστικότητα τη στρατηγική της λογικής, βοηθητικά την τεχνική της αυθεντίας και αποκλείει τελείως τα υπόλοιπα μέσα πειθούς. Έχει χαρακτήρα αποδεικτικό, περιγραφικό και ερμηνευτικό. Ως προς τη γλώσσα διακρίνεται από: το απρόσωπο ύφος και τη χρήση ειδικής ορολογίας. Ως προς το περιεχόμενο από: την εμπεριστατωμένη εξέταση του θέματος Ως προς τη δομή από: την αυστηρή λογική οργάνωση των ιδεών. Επικρατεί η λογική χρήση της γλώσσας και όχι η συγκινησιακή.