ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΑΡΒΑΚΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ

ΤΜΗΜΑ: Α2

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Κατερίνα Τζάμου, φιλόλογος

Κατ’ αρχάς, πριν ξεκινήσουμε να γράφουμε μιαν εργασία θα πρέπει να συγκεντρώσουμε το υλικό μας, να το οργανώσουμε και να το ταξινομήσουμε με βάση τα ερωτήματα και τις επιμέρους πτυχές του θέματος. Πολύ σημαντικό είναι να αξιολογήσουμε τι είναι ουσιώδες και τι επουσιώδες, ποιο μέρος του συγκεντρωμένου υλικού θα αξιοποιήσουμε και ποιο θα παραβλέψουμε. Είναι πολύ βασικό να κατανοήσουμε το ζητούμενο του θέματος, ώστε να επικεντρωθούμε σ’ αυτό. Αλλιώς κινδυνεύουμε να βγούμε εκτός θέματος.

Στη συνέχεια κάνουμε το διάγραμμα της εργασίας μας, το λεγόμενο πλάνο. ‘Ένα καλό πλάνο μας βοηθάει να οργανώσουμε το υλικό μας αλλά και τις σκέψεις μας. Επίσης μας βοηθάει να ταξινομήσουμε τα στοιχεία που θα διαπραγματευτούμε κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να είμαστε μέσα στα οριζόμενα πλαίσια έκτασης που ορίζονται για κάθε εργασία. (δηλ. να μην υπερβούμε, ούτε να υστερήσουμε σε αριθμό λέξεων κινδυνεύοντας να δώσουμε μια ανεπαρκή ανάπτυξη). Εξάλλου, σχεδιάζοντας το πλάνο φροντίζουμε για την ισορροπία των επιμέρους υποερωτημάτων  που θα αναπτύξουμε, να προβλέψουμε, δηλαδή, την ίδια περίπου έκταση για κάθε υποερώτημα. Αφού οργανώσουμε το υλικό μας, προχωράμε στη συγγραφή.

Κάθε εργασία, για να έχει την απαιτούμενη ακαδημαϊκή δομή, πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής:

1.            εξώφυλλο με: τον τίτλο της Ερευνητικής Εργασίας, το τμήμα, το όνομα του διδάσκοντα,  τον τίτλο της εργασίας, σε παρένθεση τον αριθμό των λέξεων (τον βρίσκουμε αυτόματα από το παράθυρο «εργαλεία» στα Windows – Word), την ημερομηνία και τον τόπο.

2.            πίνακα περιεχομένων σε ξεχωριστή σελίδα. ( ο πίνακας περιεχομένων ουσιαστικά αντανακλά το διάγραμμα, αλλά περιλαμβάνει και τον αριθμό της σελίδας).

3.            Εισαγωγή ευκρινή, σε ξεχωριστή σελίδα

4.            Κύριο μέρος με ευκρινείς υποενότητες-κεφάλαια, αντίστοιχες με τα ζητούμενα του θέματος

5.            Επίλογο, σε ξεχωριστή σελίδα

6.            Βιβλιογραφία

Δομή

Η εισαγωγή σ’ αυτού του τύπου τις εργασίες έχει σαφή ρόλο: α) εξηγεί το θέμα, το αντικείμενο της εργασίας, θέτει τους βασικούς προβληματισμούς και τα ερωτήματα που οδηγούν στη διερεύνηση του θέματος και στην έρευνα, αναφέρει τα στάδια της έρευνας και την μεθοδολογία της έρευνας  β) αναφέρει το πώς πρόκειται να διαρθρωθεί η εργασία, πώς θα ανταποκριθεί στα ζητούμενα του θέματος, ποια μεθοδολογία θα ακολουθηθεί και γιατί επιλέχθηκε η συγκεκριμένη προσέγγιση. Να αποφεύγονται οι κοινότοπες και αυτονόητες φράσεις, συχνά αρκετά πομπώδεις, που δεν προσθέτουν τίποτε στην προβληματική του θέματος.

Το κύριο μέρος δεν πρέπει να είναι περιγραφικό αλλά αναλυτικό και συνθετικό. Ο μαθητής  δεν θα πρέπει να μεταφέρει μέρη ή άλλα αποσπάσματα της βιβλιογραφίας στο κείμενό του, αλλά να αναπτύξει με δικό του τρόπο και δικά του λόγια τις πληροφορίες που έχει αφομοιώσει και κατανοήσει διαβάζοντας τη βιβλιογραφία. Να αποφεύγεται η παράθεση αυτούσιων φράσεων ή παραγράφων της βιβλιογραφίας (θεωρείται λογοκλοπή), καλύτερα αυτά να δίνονται με παραπομπές σε υποσημειώσεις, όπου θα παρατίθεται και η συγκεκριμένη φράση που συνδέεται με το κείμενο, μέσα σε εισαγωγικά.  Καλό είναι να υπάρχουν πολλά επιμέρους κεφάλαια ή υποενότητες, ανάλογα με τα επιμέρους ζητούμενα.

Στον επίλογο ο μαθητής συντάσσει μια περίληψη, όπου εντοπίζει τα βασικά σημεία της εργασίας, συνοψίζει τα βασικά συμπεράσματα και ελέγχει εάν το γραπτό, στο σύνολό του, έχει απαντήσει στα ζητούμενα που θέτει το θέμα.

Το ύφος της εργασίας θα πρέπει να είναι λιτό, σοβαρό και αυστηρό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα διακρίνεται από ξηρό ακαδημαϊσμό και σχολαστικισμό. Αποφεύγονται οι υπερβολές, οι πομπώδεις εκφράσεις, οι ρητορικές εκρήξεις και οι εξεζητημένες καλολογίες, καθώς επίσης και οι πεζολογικές φράσεις που χρησιμοποιούμε στον προφορικό λόγο. Χρησιμοποιούμε το γ΄ ενικό ή το α΄ πληθυντικό πρόσωπο, ποτέ το α΄ ενικό! Χρησιμοποιείτε τα βιβλία αναφοράς: λεξικά, γραμματική και συντακτικό. Φροντίστε το κείμενό σας να είναι ευανάγνωστο και καλοδιατυπωμένο. Η ορθογραφία, η σωστή έκφραση, σύνταξη, διατύπωση, η ακριβολογία στην επιλογή του λεξιλογίου, καθώς και η σωστή παραγραφοποίηση θεωρούνται αρετές ενός κειμένου.

Οι παραπομπές θεωρούνται απαραίτητο στοιχείο σε μια εργασία, εφόσον τεκμηριώνουν τις απόψεις που παρατίθενται στο κείμενο. Θα πρέπει να δίνονται σε υποσημειώσεις στο κάτω μέρος της σελίδας και να περιλαμβάνουν: τον συγγραφέα, τον τίτλο και τη χρονολογία έκδοσης του βιβλίου στο οποίο παραπέμπουν, τη σελίδα και τη φράση που αιτιολογεί τον συγκεκριμένο συσχετισμό σε εισαγωγικά.

Τέλος, θα πρέπει να παραθέτετε αναλυτική βιβλιογραφία και πηγές. Εάν έχετε χρησιμοποιήσει φωτογραφικό υλικό, θα δίνετε το όνομα του φωτογράφου ή την φωτογραφική πηγή (π.χ. Αρχείο Μουσείου Μπενάκη, Αρχείο ΕΛΙΑ, κλπ).

Προτεινόμενη βιβλιογραφία για την σύνταξη των ερευνητικών εργασιών:

1.            Umberto Eco, Πώς γίνεται μια επιστημονική εργασία, Αθήνα 1994

2.            Έκφραση – Έκθεση για το Λύκειο, τεύχος Γ΄, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2001 (το τελευταίο κεφάλαιο, σχετικό με την ερευνητική εργασία, επίσης και οδηγίες για το διάγραμμα και την παραγραφοποίηση, καθώς και για τον τρόπο που δίνουμε τις παραπομπές και την βιβλιογραφία)

http://digitalschool-admin.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGL-C130/%CE%94%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%20%CE%A0%CE%B1%CE%BA%CE%AD%CF%84%CE%BF/%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%20%CE%9C%CE%B1%CE%B8%CE%B7%CF%84%CE%AE/lyk_c_parart_2.pdf

3.            Χ. Θεοφιλίδης, Η συγγραφή επιστημονικής εργασίας, Αθήνα 1999.

4.            Δημήτρης Φαρμάκης, Η τέχνη και η τεχνική της παραγραφοποίησης, εκδ. Ζήτή, Θεσσαλονίκη,1998.

5.            Γ. Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Νέας Ελληνικής γλώσσας, Αθήνα, 1998.

6.            Το Λεξικό της Κοιής Νεοελληνικής σε ψηφιακή μορφή:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

7.            Νεοελληνική Γραμματική, αναπροσαρμογή της Μικρής Νεοελληνικής Γραμματικής του Μ. Τριανταφυλλίδη, ΟΕΔΒ

8.            Ιωάννα Παπαζαφείρη, Λάθη στη χρήση της γλώσσας μας, τομ. Α΄και Β΄, εκδ. Σμίλη, Αθήνα 1996

9.            Άννα Ιορδανίδου, Τα ρήματα της Νέας Ελληνικής, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 1991

10.          Ομάδας φιλολόγων, με επιστημονική επιμέλεια της Άννας Ιορδανίδου, Οδηγός Νεοελληνικής γλώσσας, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 1999.

11.          Αχιλλέας Μπουλογιώργος, Γλωσσική Αγωγή (έκδοση βιβλιοπωλείου «Κηρήθρες», Τρίπολη, χωρίς χρονολογία έκδοσης)

12.          Π. Εμμανουηλίδης – Ε. Εμμανουηλίδου – Πετρίδου, Η ελληνική γλώσσα, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 1999.

13.          Θ. Καρζής, Τα σωστά ελληνικά, εκδ. Φιλιππότη, Αθήνα 1995.

14.          Γ. Κωβαίος, Λέγειν και γράφειν, εκδ. Τυπωθήτω – Δάρδανος, Αθήνα, 1997.