Λογοτεχνία Α΄ Λυκείου (Α1 και Α2)

Χρήσιμοι σύνδεσμοι

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

http://www.snhell.gr/

http://www.snhell.gr/anthology/writers.asp

Ψηφιακό σχολείο

http://digitalschool.minedu.gov.gr/courses/DSGL-A111/

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/document.php?course=DSGL-A111&openDir=/4e5b63b5pt3d

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/document.php?course=DSB106

Διαβάστε τους παρακάτω στίχους και συγκρίνετέ τους με την στιχουργία (μέτρο, ομοιοκαταληξία, αλλά και τα εσωτερικά χαρακτηριστικά) των δημοτικών τραγουδιών και του Ερωτόκριτου.

1. Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας, του Γιάννη Ρίτσου

Κουβέντα με ένα λουλούδι

Κυκλάμινο-κυκλάμινο στου βράχου τη σχισμάδα
πού βρήκες χρώματα κι ανθείς πού μίσχο και σαλεύεις

Μέσα στο βράχο σύναξα το γαίμα στάλα-στάλα
μαντήλι ρόδινο έπλεξα κι ήλιο μαζεύω τώρα

Πράσινη μέρα 

Πράσινη μέρα λιόβολη καλή πλαγιά σπαρμένη
κουδούνια και βελάσματα μυρτιές και παπαρούνες

Η κόρη πλέκει τα προικιά κι ο νιος πλέκει καλάθια
και τα τραγιά γιαλό-γιαλό βοσκάνε τ' άσπρο αλάτι

Το κυκλάμινο 

Μικρό πουλί τριανταφυλλί δεμένο με κλωστίτσα
με τα σγουρά φτεράκια του στον ήλιο πεταρίζει

Κι αν το τηράξεις μια φορά θα σου χαμογελάσει
κι αν το τηράξεις δυο και τρεις θ' αρχίσεις το τραγούδι

Λιγνά κορίτσια 

Λιγνά κορίτσια στο γιαλό μαζεύουνε τ' αλάτι
σκυφτά πολύ, πικρά πολύ - το πέλαο δεν το βλέπουν

Κ' ένα πανί, λευκό πανί, τους γνέφει στο γαλάζιο
κι απ' το που δεν το αγνάντεψαν μαυρίζει απ' τον καημό του

Ποιές διαφορές παρατηρείτε στο παρακάτω ποίημα;

2. Κώστας Οὐράνης,      Ἕνα καράβι φεύγει

Ἕνα μεγάλο τετρακάταρτο καράβι

ἀφήνει ἀγάλια τὸ λιμάνι πρὸς τὸ βράδυ.

Ἡ νηνεμία τῶν νερῶν, καθὼς τὴ σχίζει,

μ' ἀντιφεγγίσματα λευκῶν πανιῶν γεμίζει.

Εἶν' ἕνα ξενικὸ καράβι, στὰ πλευρά του

μὲ κόπο συλλαβίζει ὁ κόσμος τ' ὄνομά του.

Ἀπὸ ποιὰ μακρινὰ ἔχει ἔρθει μέρη

καὶ τὸ ποῦ πάει κανένας δὲν τὸ ξέρει.

Οὔτ' ἕνα ἄσπρο μαντήλι δὲν τὸ χαιρετάει,

τώρα ποὺ ἀπ' τ' ἀκρολίμανο σιγὰ περνάει.

Μόνο οἱ γυναῖκες τὸ κοιτᾶν ἀπ' τὰ μπαλκόνια,

σὰ ν' ἀπολησμονήθηκαν ἐκεῖ ἀπὸ χρόνια.

Ὡστόσο ἀφήνοντας γιὰ πάντα τὸ λιμάνι,

ἕνα τεράστιο ψυχρὸ κενὸ ἔχει κάνει.

Καὶ τώρα ποὺ στὸ πέλαγο ἀρμενίζει

κι ὁ δειλινὸς ὁ ἥλιος τὸ φωτίζει,

-λάμπουν ἀπὸ χρυσάφι τὰ κατάρτια,

πορφύρες κυματίζουνε στὰ ξάρτια-,

οἱ ἀνθρῶποι ποὺ κοιτᾶν στὴν παραλία

νοιώθουν πιὸ ἄδεια, πιὸ στενὴ τὴν πολιτεία

καὶ πιὸ γυμνὴ ὁ καθένας τὴ ζωή του

-σὰν κάτι νὰ τοὺς ἔφυγε μαζί του...

3. Μελοποιημένα Λιανοτράγουδα

http://www.youtube.com/watch?v=InqvwyLymGo

Απ' όλα τ' άστρα τ' ουρανού ένα είναι που σου μοιάζει
ένα που βγαίνει το πουρνό όταν γλυκοχαράζει.

Κυπαρισσάκι μου ψηλό, ποια βρύση σε ποτίζει,
που στέκεις πάντα δροσερό, κι ανθείς και λουλουδίζεις.

Να 'χα το σύννεφο άλογο και τ' άστρι χαλινάρι
το φεγγαράκι της αυγής να 'ρχόμουν κάθε βράδυ.

Αν μ' αγαπάς κι είν' όνειρο, ποτέ να μην ξυπνήσω
γιατί με την αγάπη σου ποθώ να ξεψυχήσω.

Της θάλασσας τα κύματα τρέχω και δεν τρομάζω
κι όταν σε συλλογίζομαι, τρέμω κι αναστενάζω.

Τι να σου πω; Τι να μου πεις; Εσύ καλά γνωρίζεις
και την ψυχή και την καρδιά εσύ μου την ορίζεις.

Εγώ είμ' εκείνο το πουλί που στη φωτιά σιμώνω,
καίγομαι, στάχτη γίνουμαι και πάλι ξανανιώνω.

Σαν είν' η αγάπη μπιστική, παλιώνει, μηδέ λιώνει
ανθεί και δένει στην καρδιά και ξανακαινουργώνει.

Χωρίς αέρα το πουλί, χωρίς νερό το ψάρι
χωρίς αγάπη δε βαστούν κόρη και παλικάρι.